İnsan ilgisinin bir emtia olduğunun kanıtı, DogeCoin
Kripto paralar ilgi sever mi? En çok ilgi sevenler coinler hangileri? Bybit Teknoloji Başyazarı Nathan Thompson’un kaleme aldığı makalede DogeCoin ve diğer meme coinlerin insan ilgisi ile olan bağı ele alınıyor.
Dogecoin (DOGE) ve diğer meme coinlerin yaşam kaynağı ilgidir. Nasıl ki kazançlar kurumsal hisselerin değerini etkiliyorsa, meme coinlerin gördüğü ilginin boyutu ve kalitesi de bu coinlerin fiyat hareketlerini etkilemektedir.
Başarılı kripto yatırımcıları, DOGE ve diğer meme coinlerin "değersiz ve yüksek riskli coin ekosistemindeki" çiplerden ibaret olmadığının, bu coinlerin aslında insan ilgisinin alınıp satılabilir birer türevi olduğunun bilincindedir. Meme coinler, zamanın ruhundan ya da diğer bir deyişle toplumda hâkim olan eğilimden destek alan, alınıp satılabilir varlıklardır.
Meme coinlerle işlem yapmak, sadece çarkı çevirip şansına çıkanı almak değil, o coinin gördüğü ilgi miktarına göre coine bir değer biçmeye çalışmaktır. Kripto influencer'ı Cobie'nin de dediği gibi "Akıllı yatırımcılar, bir coinin sahipliği ve biçilen değeri coinin gördüğü ilgiyle aynı düzeyi yakaladığında o coini satmaya başlarlar."
Bunu şöyle yorumlayabiliriz: İnsan ilgisi giderek daha çok kişi tarafından dünyadaki en kısıtlı emtialardan biri olarak görülüyor. Bu yadsınamaz bir gerçektir. Nitekim o kadar uzun süredir bu gerçeğin bilincindeyiz ki, artık "ilgi ekonomisi" hakkında konuşmak bir klişe hâline geldi.
2000'lerde Facebook ve Snapchat gibi Web2 şirketleri insanların ilgilerini nasıl paraya dönüştüreceklerini öğrendi. Bu şirketler insanların ilgi ve dikkatlerini çekip davranışlarını gözlemlediler. Böylece ilgiyi toplayıp büyüterek reklamverenlere satmayı başardılar.
Bu anlattıklarımız kulağa saçma gibi gelebilir ancak ekonomik sistemimiz değişip evrildikçe değer biçtiğimiz şeylerin çeşitlenmesi de son derece doğal bir olgudur. Sonuçta, insan ilgisi Meta ve Google gibi devasa şirketlerin bilançolarını iyileştirecek kadar güçlüyse neden bu ilgi doğrudan alınıp satılmasın ki?
Meme coinler, merkeziyetsiz şekilde ilgi emtiasına değer biçmenin ve bu emtiayı alıp satmanın yollarından biridir. Herhangi bir kişi, blok zincirlerini ve otomatik piyasa yapıcıları kullanarak insanların ilgi ve tutkuları üzerinden işlem yapabilir.
Hatırlarsanız Joe Rogan, oldukça popüler olan Joe Rogan Experience adlı podcast serisinde yaptığı yorumlarla bu senenin başlarında başını biraz derde sokmuştu. Bu olay üzerinden belki de 24 saat bile geçmemişken Rogan temalı neredeyse bir düzine meme coin piyasaya sürülmüş ve bu coinlerden biri olan Marshall Rogan Inu'nun (MRI) piyasa değeri 50 milyon $'ı aşmıştı.
Peki bu coinin piyasa değeri nasıl bu kadar yükselebildi? Bu olayın gerçekleştiği zamanlarda MRI, Dex Screener gibi alım-satım platformlarında yükselişe geçen coinlerden biri oldu, Twitter'da hızla popülerlik elde etti ve bir MMA dövüşçüsünün sponsoru oldu. Dolayısıyla coinin değeri de projeye yönelik heyecan ve beklenti düzeyinin büyüklüğünü mutlaka yakalayacaktı.
Bir de DOGE örneğini ele alalım; DOGE, Elon Musk'ın Twitter'ı satın almasından sonra uçuşa geçti. Musk'ın kripto tokenleri gelecekte Twitter'a entegre etme gibi akılcı ancak riskli olabilecek bir hamlesi tek başına bu coini daha yüksek bir değere ulaştırmadı; kripto yatırımcılarının, Musk'ın atacağı tweet'lerin DOGE'ye olan ilgiyi ve dolayısıyla DOGE'nin fiyatını artıracağı yönündeki tahmini de bu yükselişe etki etti.
Sadece gördüğü ilgi miktarına göre yükselip piyasadan silinen küçük meme coinlerin aksine, SHIB ve DOGE gibi güçlü meme coinler sahip oldukları değere katkı sağlayan bazı temellere de sahiptir. Örnek verecek olursak, DOGE'nin piyasa değeri şu anda 16 milyar $'ın üzerinde ve eylül ayında Ethereum'un proof-of-stake (hisse kanıtı) mekanizmasına geçiş yapmasıyla birlikte DOGE, en büyük proof-of-work (iş kanıtı) blok zincirlerinden biri hâline geldi.
Dolayısıyla DOGE'nin değeri hem bazı temellere hem de gördüğü ilgiye dayanırken, Oscar töreninde Will Smith'in Chris Rock'a tokat atmasıyla birlikte uçuşa geçen "Will Smith Inu" gibi meme coinler sadece gördükleri ilgiye göre değer kazanmakta ve gündemden düştüğünde unutulmakta.
Meme coinler söz konusu olduğunda spekülasyonların da etkili olduğu asla yadsınamaz ancak tüm bunları tamamen kumar gibi görüp anlamsız olarak nitelemek konunun özünü kaçırmaya neden olabilir. Meme coinler rastgele atılan zarlar gibi tamamen şans faktörüne dayanmaz; meme coinler insan ilgisi adlı bir emtianın izlediği yoldan gider.
Dünya ekonomisinde esen olumsuz rüzgarlar göz önüne alındığında, yeni spekülasyon ve yatırım yöntemlerinin ortaya çıkması kesinlikle şaşırtıcı bir şey değil. Üretimin azalması ve doğal kaynakların daha da kıt hâle gelmesiyle birlikte ekonomilerimiz gerileme ve hatta durma tehlikesiyle karşı karşıya.
Gelecekte, kültürel yaşamımızın gelip geçici unsurlarının alınıp satılabilir birer emtiaya dönüşmesinde artış yaşayacağız gibi duruyor. Müzik albümlerine yönelik telif haklarının ve fikrî mülkiyet haklarının parçalara ayrılıp satılması gibi yeni bir yaklaşım da yavaş yavaş hayatımıza giriyor. Ayrıca, meme coinler sayesinde insanlar artık şakalara veya skandal magazin haberlerine göre vadeli işlemler yapabilmekte.
DOGE'nin devasa piyasa değerini ve çok küçük piyasa değerli meme coinlerin sürekli olarak ortaya çıkışını göz önüne aldığımızda, değer kavramının gerçek dünyadaki elle tutulur emtialardan kültüre ait gelip geçici niteliklere doğru kaydığı rahatlıkla söylenebilir. Son olarak şunu hatırlatmakta fayda var: Eğer çok sayıda kişi bir şeyin değerli olduğuna kanaat getirirse o şey gerçekten de değerli hâle gelebilir.
